Rěčny seminar we Wodowych Hendrichecach wot 26.11. do 29.11.2023


Po jednym lěće organizowaše Budyski šulski zarjad zaso rěčny seminar za wobdarjenych šulerjow z wokrjesa Budyšin we Wodowych Hendrichecach. Wuzwolene buchu najlěpši gymnazialni šulerjo rušćiny, francošćiny, španišćiny, łaćonšćiny, čěšćiny a pólšćiny. Pod nawodom knjeni Winsmannoweje (Schillerowy gymnazij Budyšin) dźěłachu šulerjo w skupinach k temje „Sport a hry“, z tym zo zaběrachu so z typiskimi sportowymi družinami wotpowědneho kraja.

Z našeje šule přeprosychu pjeć šulerjow čěšćiny z 8. lětnika: Filipa Malinka, Luisa Mitschke, Carlosa Laue, Artura Grundmanna a Carla Schulze. W rušćinje wobdźěli so Helena Mikławškec. Pod nawodom knjeni Bräueroweje předstaji skupina rušćiny talkshow ze znatymi ruskimi sportowcami, čěska skupina z knjeni Štillerovej předstaji dobyće čěskich lodohokejistow na olympiskich hrach 1998 w Nagano. Na wječorach móžachu šulerjo do druhich rěčow počuchać, słódne wudźěłki woptać a kraje „wučušlić“. Typiske reje a spěwy za kóždy kraj njesmědźachu wězo falować.

Prezentacije buchu srjedu dopołdnja na wulkej žurli w tamnišim wětrniku předstajene. Na tutych wobdźělichu so tež mnozy wopytowarjo kaž swójbni šulerjow abo referentka z Budyskeho šulskeho zarjada, knjeni Brězan-Žurowa, kotraž so po tym wšěm sobuskutkowacym wutrobnje za zdokonjane dźěło podźakowa. Wosebity dźak słušeše staršim, kotřiž swoje dźěćo k wjacerěčnosći kubłuja a je při tym podpěruja.

J. Štillerová

Zo bychmy nadawk Centralneho rěčneho seminara rozjasnili, dyrbimy kročel wróćo k Regionalnemu rěčnemu seminarej hić. Kóžde lěto wuzwoli wučer cuzeje rěče z kóždeho gymnazija w Budyskim wokrjesu rěčnje najwobdarjenišich šulerjow z rjadownje 8 za Regionalny rěčny seminar, a to w druhej cuzej rěči: rušćinje, čěšćinje, pólšćinje, łaćonšćinje, francošćinje a španišćinje. Rěčna komisija smě pak jenož maksimalnje sydom šulerjow z cyłeho wokrjesa we wotpowědnej rěči na rěčny seminar do Wodowych Hendrichec přeprosyć, kotryž so stajnje kónc nowembra wotměje. To rěka, zo njeje kóždy gymnazij ze swojimi šulerjemi na tutym seminarje zastupjeny. Wot wobdźělenych šulerjow wuzwola so zaso najlěpši, kotřiž přeprošuja so w 9. lětniku na Centralny rěčny seminar za cyłu Saksku, hdźež zetkaja so z tamnymi šulerjemi z wokrjesow Drježdźany, Kamjenica, Šwikawa a Lipsk.

Po štyrilětnej korona-přestawce wotmě so seminar lětsa zaso, tónraz we Werdauwje pola Šwikawy, a z našeho gymnazija přeprosychu so slědowace šulerjo: Magdalena Wirthec (9-2) za rušćinu kaž tež Helena Dubawic (9-1) a Moric Bauch (9-1) za čěšćinu. Wšitcy třo wobdźělichu so loni wuspěšnje na Regionalnym rěčnym seminarje we Wodowych Hendrichecach a buchu tohodla za Centralny rěčny seminar kwalifikowane, kotryž přewjedźe so wot srjedy, 8.11., hač do soboty, 11.11.2023.


Što wočakowaše našich rěčnje wobdarjenych šulerjow we Werdauwje? Tu wujimk z dźenika, kotryž je kóžda skupina jendźelsce napisała – jendźelšćina bě mjenujcy zwjazowaca rěč mjez skupinami.

1. dźeń:

Jako prěni dźeń dojědźechmy, buchmy do našich skupin rozdźěleni. Najprjedy so mjez sobu zeznachmy. Hrajachmy hru, zo bychmy mjena tamnych wobdźělnikow zhonili. Po tym naposkachmy sej někotre spěwy a wuzwolichmy najlěpšej. Trjebachmy spěw, zo bychmy z druhimi skupinami spěwali a dalši, zo bychmy z druhimi rejowali. Jako naš prěni spěw wuzwolichmy sej Kozelowy spěw, spěw wo jednej kozy. Naš druhi spěw bě Babka-spěw. Po tym, zo běchmy sej spěwy wuzwolili, předstajichmy je druhim skupinam a woni nam swoje spěwy prezentowachu. Smy wjele rejowali a spěwali a bě to jara žortne.


2. dźeń:

Dźeń započa so ze snědanju we 8 hodź. Bě za kóždeho něšto pódla: wot mislija přez sad hač ke chlěbej. Mějachmy wjele časa, zo bychmy so porjadnje najědli.

Po tym dźěchmy zaso do našich skupin wróćo. Najprjedy wobhladachmy sej wabjenske nawěški a wumyslichmy sej sami tež někotre. Potom napisachmy mały list z temu našeje wólby na někoho, kotrehož znajemy. Pozdźišo rěčachmy wo čěskich bajkach, zo bychmy ideje za swójsku dźiwadłowu hru namakali. Wječer bě we 18 hodź., ale za někotrych z nas krótša, dokelž dyrbjachmy hišće naše kulisy paslić. Po tym zeznachmy w dźiwadłowej dźěłarničce wšelake družiny dźiwadźelenja, kotrež měli nam za swójsku dźiwadłowu hru pomhać.


3. dźeń:

Po snědani dźěłachmy zaso na našej prezentaciji. Smy našu PowerPoint-prezentaciju přihotowali a wideja nahrawali. Smy wšitko hromadźe třihali, tež z někotrymi awdijowymi nahrawanjemi a stop-motion-filmami. Na kóncu wuhotowachmy naše kostimy. Bě to wjele dźěła, ale je nam to tež wjeselo činiło. Po wječeri předstajichu wšitke skupiny swoje dźiwadłowe hry a zhromadnje zaso wjele spěwachmy a rejowachmy. Magdalena je w přestawkach, prjedy hač bě kóžda skupina na rjedźe, na huslach hrała. Tak mějachu přihladowarjo (běchu tež mnozy starši přitomni) nadawk wuhódać, kotra rěčna skupina so jako přichodna předstaji. Před skupinu čěšćiny je wona „Wołtawa“ wot Bedřicha Smetany předhrała, štož so ze sylnym přikleskom mytowaše.


4. dźeń:

Na tutym dnju wopytachmy wšelake rěčne kursy, zo bychmy so tróšku do druhich rěčow zanurili. Po wučbje podachmy so k wuhódnoćenskemu kołu, rěčachmy wo našich nazhonjenjach a dožiwjenjach a dóstachmy naše certifikaty a dary. Po wobjedźe jědźechmy zaso z ćahom do Budyšina.


Šulerjo zeznachu na seminarje cuzych młodostnych, polěpšichu swoje jendźelsko-/rusko- a/abo čěskorěčne znajomosće, počuchachu do druhich rěčow a pokazachu swoje talenty w dźiwadźelenju. Za wšitkich bě tutón rěčny seminar wulke wobohaćenje – nic jenož we wobłuku wuknjenja rěče.

Jana Štillerová

Wučbna šćežka serbskeho žiwjenja we Warnoćicach 1945-1950

25. a 26.9.2023 zetka so dwanaće šulerjow zakładneho kursa čěšćiny rjadownje 11 z jědnaće šulerjemi z Biskopskeho gymnazija we Warnoćicach k zhromadnemu projektej, kotryž přewjedźe so wot Serbskeho instituta w Budyšinje pod nawodom knjeni Piňosová a knjeza Lorenca. Zaměr je, wuhotować wjacerěčnu awdiowizuelnu wučbnu šćežku z dźesać stacijemi k žiwjenju a studiju serbskich šulerjow po Druhej swětowej wójnje we Warnoćicach.

K tomu zhonichu wobdźělnicy wjele zajimawych wěcow wo tutym času: W Serbskim instituće rozprawješe knjez Mikławš Krawc, kotryž tehdy we Warnoćicach jako šuler přebywaše, wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach w powójnskim času. Popołdnju wopytachu šulerjo nahrawanske studijo „Lucija“, hdźež chcedźa přinoški pozdźišo wobdźěłać. Sćěhowaše jara zajimawy přednošk knjeni Pawlikoweje wot Serbskeho muzeja wo serbskej modźe w 20. lětstotku hač do přitomnosće. Po wodźenju po měsće, kotrež su naši šulerjo za čěskich hosći přihotowali, podachmy so z busom do Warnoćic, zo bychmy zhromadnje w hosćencu Kocour, hdźež smy tež přenocowali, dale wo temje diskutowali, ale tež mjez sobu do rozmołwy přišli.
Přichodne ranje jědźechmy z ćahom do centruma, hdźež nas hižo čěscy šulerjo hromadźe z knjezom Hrabalom wočakowachu. Knjez Hrabal dowjedźe nas ke kěrchowej, hdźež bu serbski komponist Bjarnat Krawc ze swojej swójbu pochowany a potom dale po měsće, zo by nam čěsko-serbske poćahi na konkretnych přikładach pokazać a wujasnić móhł. W bibliotece rozjimachmy w dźěłarničce wšelake móžnosće wučbneje šćežki a wudźěłanje dobreho loga. Po słódnym wobjedźe w šulskej jědźerni podachmy so zaso wróćo do Budyšina.
Projektowej dnjej běštej za našich šulerjow drje jara zajimawej – su wjele wo čěsko-serbskich poćahach zhonili – ale tež jara napinace, dokelž rěčeše so přewažnje čěsce, štož žadaše sej wot wšěch wobdźělenych połnu koncentraciju.

Jana Štillerová